Asp.Net’in Asp’den farkları nelerdir? Asp.Net Geliştirme Programları Nelerdir? Asp.Net kodlarınızı nasıl çalıştıracaksınız? Ve ilk Asp.Net kodu bu makalede….
ASP.NET Microsoft firması tarafından Haziran ayında duyurulan yeni bir sunucu taraflı web teknolojisidir. İlk adı ASP+ olan ASP.NET Microsoftun yeni sunucu ailesi ve internet teknolojilerini .NET platformu altına alması kararından sonra ASP.NET adını almıştır.
ASP.NET eğer ASP ile uğraştıysanız size hiç yabancı gelmeyecektir. Ama işleyiş ve programlama açısından oldukça fark vardır. .NET platformu ile gelen C#(C Sharp) bunların başında yer almaktadır. Ama isterseniz ASP.NETin ASPden farklarını madde madde inceleyelim.
1- Uyumluluk :
Geliştireceğiniz ASP.NET uygulamaları IIS ile sorunsuz çalışacak, ayrıca varolan ASP kodlarınız da ileriki IIS sürümlerinde çalışacak.
2- C# :
Artık Script dili olarak C#(C Sharp) kullanılacak. C dilinin getirdiği mükemmel programcılık artık ASP’ye yansıyor. C# kullanmak Visual Studio .NET platformunda zamanla bir zorunluluk haline gelecek.
3- Compile Edilmiş Kod :
Bundan sonra yazdığınız kodları compile edeceksiniz. Yani ilk önce yap-sonra web browser’dan kontrol et-hata varsa düzelt gibi aşamaları atlatıyorsunuz. Kodunuzu yazdıktan sonra hatanız varsa uyarılıyor, bunu düzeltmeden sayfayı göremiyorsunuz.
4- Nesne Modeli :
Object Orient Programming- Nesne Tabanlı programla yapabileceksiniz. Nesne tabanlı bir dil kullanmanın konusu apayrı bir makale konusu ama kısaca nesne modeli ile daha rahat ve kompleks yapıda siteler oluşturabileceğiniz söylenebilir.
5- COM Objeleri :
Eskiden bir obje register etmek insana ölüm gibi gelirdi. Kodu yazıp dll yapın, ardından Dll’, register edin. Artık COM teknolojisi ile bunlardan kurtuluyorsunuz.
6- XML Konfigürasyonu :
Web sunucunuzu IIS üzerinden konfigüre etmeniz gibi bir konu artık yok. Sadece bir XML dosyasında tüm konfigürasyonu tutabiliyorsunuz.
7- Önbellekleme(Caching) :
Artık web sunucuya request göndermekte çekinmeyeceksiniz çünkü ASP.NET kodları çalıştırıldığında ön belleğe yükneniyor ve bu tabiki çok büyük bir performans kazancı doğuruyor.
ASP.NET kodlarını Nerede ve Nasıl yazabilirim?
ASP.NET kodlarının ASP kodlarından farkı yoktur yani Notepad ile başlamak yine ne iyisi. Buna alternatif olarak Macromedia Drumbeat görünüyor.
Ama şu an tek ASP.NET görsel editörü Visual Studio .NETtir. Beta 2 aşamasında olan bu yazılım ile yapabilecekleriniz şeyler inanılmaz. Öncelikle Artık Development Environment seçeneği ile Visual Basic, Visual C++, Visual Fox Pro ve Visual Interdev aynı ekranda birleşiyor. (Hepsinin sürümü 7.0 olarak geçiyor şimdilik.) Tümünün aynı çatı altında toplanması sizin için büyük bir entegrasyon sağlıyor. Örneğin hazırladığınız Visual Basic Programını save as ASPX dediğinizde yazmış olduğunuz Visual Basic Uygulamasını Webden kullanılabilir hale getiriyorsunuz. Bu tabiki diğer uygulamalar içinde geçerli.
Kodlarınız artık aspx uzantısı ile kaydediliyor, yani ASPden ASP.NETe geçiş esnasında file replication sorunu yaşamayacaksınız. Uzantıların farklı olması web projesi tasarımını oldukça kolaylaştıran ayrı bir faktör.
Visual Studio .NET ile web projelerini çok rahatlıkla yaratabilir, istediğiniz uygulama ve platforma daha sonar taşıyabilirsiniz. (Tabiki Microsoft ürünleri dahilinde.)
Kısaca Beta 2 olan bu yazılım geleceğin web yazılım teknolojisini mükemmel kılıyor. Mutlaka download edip kullanmanızı tavsiye ederim.
ASP.NET kodlarını Nasıl Çalıştırabilirim?
ASP.NET kodlarının uzantısının aspx olduğu ve Visual Studio .NETin en iyi geliştirme ortamı olduğundan bahsetmiştik. Peki kodumuzu yazdık, nasıl çalıştıracağız.
ASP dosyalarını çalıştıran ASP.dll vardı hatırlarsanız Asp derslerimizden. Burada da ASP.dll dosyası aspxleri compile etmemize türkçesi ile derlememize yarıyor. Unutmayın ASP.NET compile edilmektedir, yani illk çalıştırıldığında bir defaya mahsus derlenir, eğer bir hata yok ise bir class haline dönüştürülür ve bir dahaki çağırılışında web sunucu size çalışan bir kodun compile edilmiş halini sunacaktır.
Bunun sonucunu düşünebiliyor musunuz, artık sunucu taraflı bir performans kaybı düşünmenize gerek yok, eğer doğru yapıp compile ederseniz o artık makina dilinde bir koddur, işlemci onu anlar ve bu makina kodunu çalıştırır.Bu konu oldukça derin aslında yani benim gibi performans hastası bir kişi için bulunamaz bir ganimet niteliğinde ASP.NET.
Gelelim sizing yazdığınız ASP.NET dosyalarını derleyecek ASP.DLL dosyanın güncellenmesine. Sizin Microsoftun sitesinden .NET Framework SDKyı indirmeniz gerekmekte. Aslında çok zor görünen işi ben uzun bir zaman sonra gerçekleştirebildim. Toplam dosya boyutu 106 MB.
Fakat bunu kurmadan önce sisteminizde varolması gereken bazı programlar var. Bunlardan birincisi Internet Explorer 5.5. Eğer yüklü değilse microsoftun sitesinden yükleyiniz.
Unutulmaması gereken en önemli şeylerden biri sistem ayarlarınızın İngilizce olması. Yoksa benim ilk başta yaşadığım aşağıdaki hata ile karşılaşırsınız.
Son olarak yapmanız gereken Microsoft Data Access Components 2.6yı yüklemeniz gerekiyor.
İşte bu aşamalardan sonra artık .NET Framawork SDK Beta 2i kuarbilirsiniz. Kurulumu oldukça basit. Kurduktan sonra hata almazsanız sorun yok. Eğer aspx dosyalarını çalıştırmakta hata alıyorsanız bana mail atmanız yeterli, sorunu beraber inceleyelim.
İlk ASP.NET Kodumuzu Yazalım
Ve işte Hello World demenin zamanı geldi. İşte kodumuz burada, ilk örneğimizi de C# ile yaptım.
<%@ Page Language="C#"%>